Ik schrijf dit verslag op de ferry naar Montevideo. De hoofdstad van Uruguay ligt op 2,5u varen van Buenos Aires dus het leek ons wel een uitgelezen kans om tijdens deze reis een tweede Zuid-Amerikaans land te ontdekken. Vóór we inscheepten, deden we nog wat recente geschiedeniskennis op in de wijk El Centro. Maar laat ik het eerst over de Italian experience van gisterenavond hebben.
Philippe heeft alle restaurants uitgezocht en voor gisterenavond werd het Maria Fedele Restaurante. Zij werken met een vast menu: een voorgerecht, een Primo Piatto, een Secondo Piatto en een dessert. Bij elke gang hoorde ook een (groot) glas wijn. De wijn zat niet mee in de menuprijs, maar kostte in totaal 7.000 pesos per persoon, een kleine 7 euro. Best betaalbaar dus.
We kregen al snel een drietal bordjes met Italiaanse charcuterie. We gingen ervan uit dat dat het voorgerecht was, maar groot was onze verbazing toen er maar bordjes bleven bijkomen. In totaal stonden er uiteindelijk 11 borden op onze tafel. Lekker allemaal, maar eigenlijk veel te veel. En dan moesten de andere gangen nog komen.
Om de ‘experience’ helemaal compleet te maken, verscheen dan ook nog een zanger/accordeonist die luidkeels Italiaanse klassiekers kwam zingen. Dat hoefde voor mij nu niet meteen, maar de andere restaurantbezoekers – opnieuw allemaal Argentijnen – vonden het geweldig en klapten en zongen enthousiast mee.
Vanmorgen, na het ontbijt, trokken we eerst nog eens naar Western Union, om 200 dollar om te wisselen in pesos. We hebben tot nu toe op 3 keer na al altijd met de kaart kunnen betalen – ook een koffie in een café bijvoorbeeld – dus we hebben eigenlijk nog geen extra pesos nodig, maar bij de voorbereiding van de reis heb ik op fora gelezen dat het in Patagonië, waar we het tweede deel van de reis zullen zijn, een pak moeilijker is om dollars te wisselen en dat de wisselkoers ook slechter is dan in Buenos Aires. Ik denk ook dat we, zeker in El Chaltén, meer cash zullen nodig hebben, al kan het zijn dat, wanneer we over een kleine twee weken daar zullen zijn, ook allemaal best meevalt. De blue dollar (zie maandag) is intussen alweer wat gezakt, en dat merkten we ook: in plaats van 113.000 pesos kregen we vandaag, dus amper 4 dagen later, 109.000 voor 100 dollar. Een waardevermindering van 3,5% op 4 dagen – is dat de hyperinflatie die Argentinië al zo lang treft?
Daarna liepen we door naar de Avenida de Mayo, waar we in Café Tortoni een koffie wilden drinken. Aan de deur werden we tegengehouden: “It’s full, wait 5 minutes”. Na inderdaad een paar minuutjes mochten we binnen in één van de oudste cafés van Argentinië. De koffie was lekker, en welkom, na de slappe hotelkoffie bij het ontbijt. Toen we buitenkwamen bleek er intussen een lange rij wachtenden te staan – blijkbaar waren wij net op het juiste moment toegekomen. Zowat iedereen die het café bezoekt neemt zijn tijd om te genieten van de koffie en de sfeer, dus ik vermoed dat als je achteraan in de rij staat, je wel erg lang kan wachten.
We liepen verder langs de Avenida de Mayo tot bij het Hotel Castelar. Het gebouw werd in 1928 geopend als Hotel Excelsior en werd ontworpen door de Italiaanse architect Mario Palanti – iemand die we later ook nog zouden tegenkomen. Meer recentelijk was het hotel de locatie van het dramatische aftreden van vice-president Carlos Álvarez op 6 oktober 2000, een mijlpaal die leidde tot het vertrek van president Fernando de la Rúa een jaar later. Fernando de la Rúa was president van Argentinië van 1999 tot 2001. Zijn presidentschap werd getekend door economische crisis en sociale onrust. De la Rúa kwam aan de macht met de belofte om de economische malaise en corruptie tegen te gaan, maar tijdens zijn bewind verergerde de financiële crisis dramatisch. De maatregelen van zijn regering, zoals bezuinigingen en het vasthouden aan de vaste wisselkoers met de dollar, verergerden de situatie. Eind 2001, te midden van hevige protesten en massale werkloosheid, trad hij uiteindelijk af en verliet hij het presidentieel paleis per helikopter. Zijn vertrek markeerde een dieptepunt in de Argentijnse economische geschiedenis.
Néstor Kirchner werd president van Argentinië in 2003. Hij erfde een land in diepe recessie, met een hoge werkloosheid en armoede. Kirchner hanteerde een pragmatische en assertieve aanpak om de economie te herstellen. Hij voerde belangrijke hervormingen door, waaronder het herstructureren van de schuldenlast van Argentinië en het loskoppelen van het land van het IMF, dat Argentinië strenge bezuinigingen had opgelegd. Onder zijn leiderschap verbeterde de economie aanzienlijk. Kirchner zette zich ook in voor mensenrechten door voormalige militaire leiders te vervolgen voor misdaden tijdens de dictatuur van 1976-1983. Zijn populariteit groeide en hij herstelde het vertrouwen in de regering. In plaats van herverkiezing, steunde hij echter zijn vrouw, Cristina Fernández, om hem op te volgen in het presidentschap.
Cristina Fernández de Kirchner volgde haar man op en werd in 2007 de eerste democratisch gekozen vrouwelijke president van Argentinië. Tijdens haar eerste termijn zette ze het beleid van haar man voort, waaronder investeringen in sociale programma’s en infrastructuur. De eerste jaren kenden economisch succes, maar naarmate haar ambtstermijn vorderde, begon de economie tekenen van stagnatie te vertonen. Ze voerde ook nieuwe belastingen en maatregelen in die leidden tot conflicten met landbouw- en mediabedrijven. Haar regering kwam tijdens haar tweede legislatuur in opspraak door beschuldigingen van corruptie en wanbeheer. In 2015 verliet ze het presidentschap.
Twee blokken verder staat het 100 meter hoge Palacio Barolo, ook ontworpen door Mario Palanti. Het was klaar in 1923. Mario Palanti werd geboren in 1885 te Milaan en studeerde er architectuur. In 1909 vertrok hij naar Buenos Aires met de opdracht het Italiaanse paviljoen te ontwerpen voor de Exposición Internacional del Centenario. Hij bleef en werkte gedurende de daaropvolgende twintig jaar aan beide kanten van de Río de la Plata voor rijke cliënten in Montevideo en Buenos Aires. Zijn stijl was gebaseerd op een interpretatie van de art nouveau en de wederopstanding van de renaissance. Ook ontwierp hij het Palacio Chrysler, dat een testbaan voor auto’s op haar dak had.
Op het einde van de Avenida de Mayo ligt het Plaza del Congreso, met het imposante Palacio del Congreso Nacional Argentino (1898-1906), waarin het Huis van Afgevaardigden en de Senaat gehuisvest zijn. Een ideale plek om nog wat meer te vertellen over de recente politieke geschiedenis van Argentinië. Op 19 november 2023 werd Javier Milei verkozen als nieuwe, Argentijnse president. Hij kwam ook bij ons in het nieuws door tijdens zijn campagne regelmatig een kettingzaag boven te halen. Milei werd in 1970 geboren in Buenos Aires. Zijn familie is van Italiaanse afkomst en behoort dus tot de grote Italo-Argentijnse gemeenschap.
Vanuit maatschappelijk oogpunt kan je Milei rechts situeren. Zo beweert hij dat de opwarming van de aarde “een socialistische leugen” is. Ook wil hij de legalisering van abortus, die in 2020 goedgekeurd werd, ongedaan maken. Zijn opvattingen over vrijheid wil hij doortrekken naar het onderwijssysteem, door basisonderwijs niet langer te verplichten. Ook van vrije wapendracht is hij een voorstander. Milei heeft echter progressieve standpunten ingenomen over drugs en LGBT-rechten.
Op economisch vlak wil hij een radicaal libertarisch beleid invoeren. Zo wil hij de Argentijnse Centrale Bank afschaffen en de Argentijnse peso vervangen door de dollar. Milei wil snijden in overheidsuitgaven door te bezuinigen op overheidspersoneel, het aantal ministeries van achttien terug te brengen naar acht, sociale voorzieningen in te perken en staatsbedrijven te privatiseren. Dat laatste zou ook ons nog parten kunnen spelen, want één van die staatsbedrijven is Aerolineas Argentinas, de luchtvaartmaatschappij waar we later op deze reis in totaal drie keer mee vliegen. De afgelopen weken zijn er al regelmatig stakingen geweest waarbij tientallen vluchten simpelweg geannuleerd werden.
Als het gaat om buitenlands beleid is Milei voor betere betrekkingen met de Verenigde Staten en Israël. Hij is een tegenstander van de regimes in de Volksrepubliek China en Rusland. Zijn mening over die landen komt voort uit hun inperkingen op ‘vrijheid’.
Op 28 december 2023 stuurde hij een groot pakket met maatregelen naar het parlement, met een soort noodwet waarbij het parlement deels buitenspel wordt gezet. Dat hij niet bij iedereen geliefd is, wordt duidelijk in het straatbeeld, waar je regelmatig leuzen tegen hem ziet.
We wandelden dan terug in de richting van het hotel, intussen uitkijkend naar een plekje om te lunchen. Na wat omzwervingen kwamen we uiteindelijk terecht in een plaatselijk café dat wellicht al decennia bestaat, waar we een sandwich aten en een koffie dronken.
En intussen zitten we dus op de ferry naar Uruguay. Ik verwacht dat we een ander land te zien gaan krijgen. Of dat zo is, lees je in het verslag van morgen 🙂